VỤ ÁN CHẤN ĐỘNG THẾ GIỚI: LỚN NHẤT VÀ DÀI NHẤT LỊCH SỬ VỚI QUY MÔ TOÀN CẦU CỦA TRÙM LỪA ĐẢO BERNALD MADOFF

Bernard Madoff là một trong những kẻ lừa đảo tài chính khét tiếng nhất lịch sử nước Mỹ, đứng sau mô hình Ponzi (tháp Kim Cương) lớn nhất từng được ghi nhận.

Madoff sinh ngày 29.4.1938 tại Queens, New York, Mỹ trong một gia đình người Do Thái. Ông lớn lên trong khu dân cư Laurelton, Queens, New York, nơi có đông người Do Thái sinh sống.

Sau năm học đầu tiên tại Đại học Alabama, ông nhận bằng cử nhân khoa học chính trị (1960) từ Đại học Hofstra, Hempstead, New York. Ông theo học luật một thời gian ngắn tại Trường Luật Brooklyn trước khi thành lập Công ty Chứng khoán Đầu tư Bernard L. Madoff (1960) cùng với vợ là Ruth- người đã làm việc tại Phố Wall sau khi tốt nghiệp ngành tâm lý học tại Queens College, Đại học Thành phố New York. Chuyên môn của Madoff là giao dịch penny stocks – những cổ phiếu có giá trị rất thấp, được giao dịch trên thị trường OTC (Over-the-Counter), tiền thân của sàn giao dịch NASDAQ. Madoff từng giữ chức giám đốc NASDAQ trong ba nhiệm kỳ kéo dài một năm.

Năm 1960, ông thành lập công ty môi giới chứng khoán Bernard L. Madoff Investment Securities LLC và ông từng giữ chức chủ tịch NASDAQ vào những năm 1990.

Từ năm 1991-1992 khối tài sản của Madoff tăng vọt nhờ lập ra sàn giao dịch NASDAQ, cùng với đó song song và tuyên chiến với sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Tới tháng 10/2008, công ty chứng khoán của Madoff là công ty chứng khoán lớn thứ 23 thế giới với giao dịch lên tới 50 triệu cổ phiếu mỗi ngày. Công ty này điều hành hơn 20 quỹ đầu tư với tổng số tiền được quản lý hơn 17 tỷ USD.

Với thành công vượt bậc, Madoff gia nhập giới thượng lưu với tài sản kếch sù trong khu tỉ phú ở Long Island, Palm Beach hay Hamptons. Người ta thường xuyên bắt gặp ông ta tại những câu lạc bộ đánh golf quý tộc ở New York hay Florida, hay bắt gặp ông đang cưỡi du thuyền trên vịnh Mehico và tài trợ hàng triệu USD cho các hiệp hội chống ung thư, xây dựng nhà hát hay trường đại học Yeshiva lớn nhất để giành cho người Do Thái.  Bernie Madoff từng là thành viên hội đồng quản trị của Đại học Yeshiva và đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động tài chính của trường. Ông cũng là chủ tịch hội đồng đầu tư của trường, trực tiếp quản lý một phần tài sản của Yeshiva University. Trước khi vụ lừa đảo Ponzi bị phanh phui, Madoff đã tài trợ một số khoản tiền cho trường thông qua các quỹ từ thiện do gia đình ông kiểm soát.

Chúng ta bắt đầu tìm hiểu quy trình lừa đảo của Benald Madoff:

Trong những năm 1990, Madoff được xem như “cây cổ thụ tài chính lừng lẫy”, là một nhà đầu tư, từ thiện và là một khuôn mặt uy tín nhất nhì phố Wall. Lúc đó trụ sở công ty Bernard L. Madoff Investment Securities LLC lừng danh dóng tại tòa cao ốc hình cây son môi tên là Lipstick Building building, địa chỉ: 885 Third Avenue, New York City.

Ở vị trí người đứng đầu công ty, Madoff có đủ quyền lực để điều hành và kiểm soát hoạt động nội bộ một cách có lợi nhất cho bản thân. Bên cạnh đó ông có được hội “đồng minh” tin cậy trong công ty và thuê Friehling & Horowitz làm tổ kiểm toán cho công ty của mình.

Cấu trúc gia đình trong công ty:

• Peter Madoff (em trai Bernie) – Giám đốc tiêu thụ (Chief Compliance Officer - CCO), phụ trách các vấn đề về pháp lý và quy định.

• Mark Madoff (con trai Bernie) – Phó chủ tịch cấp cao.

• Andrew Madoff (con trai Bernie) – Giám đốc giao dịch.

• Shana Madoff (cháu gái Bernie) – Cố vấn tuân thủ pháp luật, có vai trò đảm bảo công ty tuân theo quy định của Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC).

→ Điều này giúp Bernie kiểm soát hoàn toàn công ty từ bên trong, đồng thời giảm thiểu nguy cơ bị phát hiện vì mọi quyết định quan trọng đều do người thân của ông nắm giữ.

Thuê công ty kiểm toán "bù nhìn":

Bernie Madoff đã thuê Friehling & Horowitz, một công ty kiểm toán rất nhỏ, chỉ có một nhân viên kế toán duy nhất là David Friehling. Công ty này không thực hiện kiểm toán thực sự, mà chỉ ký xác nhận báo cáo tài chính giả mạo do Madoff cung cấp. Điều đáng ngờ là công ty kiểm toán này không có khách hàng lớn nào khác, nhưng lại kiểm toán một công ty tài chính khổng lồ như Madoff.

Tạo dựng "hội đồng minh" tin cậy:

• Madoff tuyển dụng và trả lương hậu hĩnh cho một nhóm nhỏ nhân viên trung thành để giúp duy trì kế hoạch Ponzi.

• Các nhân viên này tạo ra báo cáo giả, phát hành sao kê tài khoản giả, khiến nhà đầu tư tin rằng họ đang có lợi nhuận ổn định.

• Madoff cũng nuôi dưỡng mối quan hệ với các ngân hàng và quỹ đầu tư lớn, giúp ông tiếp cận được lượng tiền khổng lồ từ khách hàng mà không bị nghi ngờ trong nhiều năm.

Kiểm soát các mối quan hệ bên ngoài:

• Ông sử dụng danh tiếng và quyền lực của mình trên thị trường tài chính, từng giữ chức Chủ tịch NASDAQ, để tạo dựng lòng tin với nhà đầu tư.

• Kết thân với giới chính trị, tài chính, và các tổ chức từ thiện, khiến nhiều người tin tưởng và đầu tư mà không cần kiểm tra kỹ.

• Ông đảm bảo rằng những ai đặt câu hỏi hoặc nghi ngờ về mô hình của mình sẽ không có đủ bằng chứng hoặc sức ảnh hưởng để vạch trần sự thật.

Madoff lập ra một nhóm kêu gọi các tổ chức và cá nhân giao tiền cho mình kinh doanh, giống như quỹ đầu tư hoặc mạo hiểm. Quỹ đầu tư này hấp dẫn các nhà đầu tư bởi lời hứa lợi nhuận cao và chi phí thấp. Vì thế nhiều cá nhân và doanh nghiệp đã đầu tư vào quỹ của Madoff thông qua các đối tác của công ty này và ký gửi cho ông ta với số tiền lên tới hàng chục tỷ USD.

Hệ thống lừa đảo mà Madoff xây dựng có tên là Ponzi, lấy theo tên của chuyên gia lừa đảo đã tạo ra nó, Charles Ponzi. Đây là mô hình lừa đảo theo mô hình kim tự tháp, với dạng lấy tiền từ người gửi sau để trả tiền lãi cho người gửi trước. Hệ thống lừa đảo Ponzi trước đây chủ yếu tập trung vào người ít học thức, thiếu hiểu biết. Tuy nhiên mô hình lừa đảo của Madoff lại tập trung nhắm đến giới thượng lưu với nhiều chiến thuật hào nhoáng của riêng mình. Lợi dụng sự nổi tiếng và vẻ bên ngoài hào nhoáng, Bernald Madoff đã dụ dỗ các khách hàng giàu có bằng những chuyến đi câu trên những chiếc du thuyền sang trọng.

Lợi nhuận "ảo" mà Madoff hứa hẹn:

• Madoff cam kết mức lợi nhuận khoảng 10-12% mỗi năm, thậm chí trong những thời điểm thị trường suy giảm.

• Ông tuyên bố áp dụng chiến lược đầu tư "Split-Strike Conversion", tức là mua cổ phiếu blue-chip (các công ty lớn, uy tín) và sử dụng quyền chọn (options) để bảo vệ danh mục đầu tư khỏi rủi ro.

Sự thật về khoản lợi nhuận này:

• Thực tế, Madoff không hề thực hiện bất kỳ giao dịch nào. Toàn bộ hệ thống chỉ là giả mạo:

  • Ông không mua cổ phiếu blue-chip, mà chỉ tạo ra báo cáo giao dịch giả.

  • Tiền của nhà đầu tư mới được dùng để trả lợi nhuận cho nhà đầu tư cũ, đúng theo mô hình Ponzi.

  • Những bản sao kê hàng tháng được làm giả để khiến nhà đầu tư nghĩ rằng họ đang nhận lợi nhuận thực.

Ngoài ra để tạ thêm uy tín cho vẻ bề ngoài của mình, Madoff tỏ ra vẻ kén cá chọn canh khi không phải ai muốn giao tiền mà ông ta cũng nhận. Thậm chí một giám đốc được tờ New York Times phỏng vấn thậm chí còn cho rằng đối với cộng đồng người Do Thái, chứng chỉ quỹ của Madoff là một dạng trái phiếu kho bạc Mỹ với tỷ lệ rủi ro bằng không.

Chúng ta cùng điểm danh khách hàng máu mặt:

Với những lời lẽ mật ngọt, Madoff đã lấy được tiền của những nhà quản lý tài chính chuyên nghiệp như Ngân hàng Tư Nhân Thụy Sĩ, hay các nhà quản lý các quỹ đầu tư mạo hiểm. Đối với các nhà đầu tư khác, Madoff trả tiền để thực hiện chiến thuật tung tin đồn để kích thích trí tò mò của các nhà đầu tư và họ phải đăng kí để đợi đến lượt được gặp Madoff.

Một trong những khách hàng “máu mặt” nhất của Madoff là Elie Wiesel, nhà văn, nhà hoạt động nhân quyền và người sống sót sau thảm họa diệt chủng Holocaust, ông từng đoạt giải Nobel Hòa Bình đã mất trắng toàn bộ số tiền tiết kiệm. Hơn thế nữa, quỹ từ thiện Elie Wiesel Foundation for Humanity do ông sáng lập cũng bị Madoff “đớp” khoảng hơn 15,2 triệu USD.

Bên cạnh đó, một nhân vật không kém phần nổi tiếng là đạo diễn Hollywood Steven Spielberg. Ông không trực tiếp đầu tư với Madoff, nhưng quỹ từ thiện Wunderkinder Foundation của ông đã có tài sản gửi trong một quỹ đầu tư có liên kết với Madoff. Không có con số chính xác về số tiền quỹ này bị mất, nhưng nó chắc chắn bị ảnh hưởng bởi vụ sụp đổ của Madoff.

Không chỉ có các thể chế tài chính mà các tổ chức nhân đạo cũng bị ảnh hưởng. Một trong số đó là Lam King, chuyên tài trợ các thanh niên Mỹ gốc Do Thái sang thăm Israel đã sa thải toàn bộ nhân viên và đóng cửa sau khi mất đi 7 triệu USD. Giới phân tích đánh giá vụ bê bối này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến các hoạt động nhân đạo tại Hoa Kỳ, dẫn đến việc các tổ chức từ thiện gặp nhiều khó khăn khi đi quyên góp tiền bạc.

Những tỷ phú muốn tìm chỗ cất giấu tiền, các ngân hàng hay tổ chức từ thiện đều không thể lọt qua được cái bẫy mà Madoff đã giăng sẵn, kể cả những cơ quan tài chính sừng sỏ của nước Pháp như Ngân hàng BNP Paribas, Natixis, AXA, Crédit Agricole …

  BNP Paribas (Banque Nationale de Paris Paribas) – Một trong những ngân hàng lớn nhất châu Âu. BNP Paribas bị tổn thất hơn 400 triệu euro do đầu tư gián tiếp vào quỹ của Madoff.

  Natixis – Ngân hàng đầu tư và dịch vụ tài chính thuộc tập đoàn Groupe BPCE. Natixis bị lỗ 450 triệu euro từ vụ lừa đảo.

  AXA – Một trong những tập đoàn bảo hiểm và quản lý tài sản lớn nhất thế giới. AXA đã bị thiệt hại do các quỹ mà họ đầu tư có liên kết với Madoff.

  Crédit Agricole– Một trong những ngân hàng lớn nhất của Pháp, cũng bị ảnh hưởng gián tiếp.

Tuy nhiên cái kim trong bọc lâu ngày cũng lòi ra:

Bản tố cáo đầu tiên: Điều làm giới đầu tư khó hiểu là hoạt động làm ăn của Madoff liên tục thành công nhưng không ai biết tiền của ông đã đi vào và đi ra thị trường như thế nào. Không ai tìm thấy dấu vết hoạt động làm ăn của Madoff dù ông tuyên bố mỗi ngày giao dịch tới 50 triệu cổ phiếu. Theo báo cáo tài chính quỹ của ông ta chỉ có 5 tháng làm ăn sa sút kể từ năm 1996.  Và một dấu hỏi được đặt ra, đó là Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) đã 8 lần điều tra trong vòng 16 năm qua nhưng không phát hiện dấu hiệu bất thường nào ở công ty của Madoff.

Markopolos nhiều lần phản ánh lên SEC sự nghi ngờ của mình và tự đi tìm hiểu sự thuận về mức lợi nhuận ở công ty của Madoff. Năm 2005, ông Markopolos gửi tài liệu dài 21 trang lên SEC tại New York kết luận rằng công ty Madoff Investment Securities là “một chương trình lừa đảo Ponzi lớn nhất thế giới”.

Vậy SEC đã kết luận gì sau đó: “Chúng tôi không phát hiện bằng chứng nào về sự gian lận, một bản ghi nhớ của cơ quan này tiếp tục khẳng định, các nhà chức trách chỉ cho rằng Madoff đã vi phạm luật chứng khoán khi đầu tư với tư cách một nhà tư vấn không có đăng kí”.

Ngoài ra Madoff còn có một mối quan hệ đặc biệt với Đảng Dân Chủ khi đóng vai trò là nhà đầu tư tài chính cho Đảng này trong nhiều năm và đặc biệt trong chiến dịch tranh cử Tổng thống của bà Hillary Clinton, điều này khiến các nhà điều tra không muốn đụng tới Madoff.

Sau đó vào năm 2005 và 2007, dù Ủy Ban Chứng Khoán Liên Bang (SEC) đã hai lần kiểm tra song cũng không tìm thấy điều gì bất thường.

Lật mặt cáo già:

Vụ việc bị phơi bày vào tháng 12/2008 khi các nhà đầu tư bị kẹt vốn do cuộc đại suy thoái kinh tế thế giới đang xảy ra, họ yêu cầu rút 7 tỷ USD khỏi các quỹ đầu tư khiến Madoff không biết kiếm đâu ra tiền để trả cho họ. 

Trong những tuần cuối trước khi bị bắt, Madoff ra sức huy động tiền từ khách hàng mới để trả cho nhà đầu tư cũ. Ông nhận được 250 triệu USD từ Carl J. Shapiro, một nhà từ thiện và doanh nhân 95 tuổi, là một trong những nhà đầu tư lâu năm của Madoff và tin tưởng tuyệt đối vào mô hình đầu tư này. Cùng với đó là số tiền từ 500 triệu USD cho đến 1 tỷ USD từ khách hàng mới. Tuy nhiên chừng đấy vẫn là quá ít và quá muộn.

Vào 09.12.2008, Madoff đã đề nghị trả thưởng sớm cho nhân viên tới số tiền lên đến 173 triệu USD. Ngay sau đó, Madoff mời một nhóm nhỏ gồm những nhà đầu tư cấp cao và người thân trong gia đình đến căn hộ sang trọng của ông tại Manhattan, nằm trên phố Lexington Avenue, New York. Tại đây, ông thú nhận rằng toàn bộ công ty đầu tư của mình thực chất chỉ là một chương trình Ponzi khổng lồ – không hề có hoạt động đầu tư thực sự, mà chỉ sử dụng tiền của các nhà đầu tư mới để trả lợi nhuận cho các nhà đầu tư cũ.

Hai con trai của Madoff, Mark và Andrew Madoff, sau khi biết được sự thật từ cha mình, đã ngay lập tức liên hệ với luật sư và trình báo vụ việc lên cơ quan chức năng. Chỉ một ngày sau, vào 11/12/2008, Bernie Madoff chính thức bị FBI bắt giữ tại căn hộ của mình.

Và chính Madoff đã thú nhận với một nhân viên khi bị tra tay vào còng rằng chính bản thân ông cũng không thể biện hộ cho những tội lỗi mà ông đã gây ra. Hoàng loạt ngân hàng và tổ chức tài chính trên thế giới sau đó đã phải thừa nhận họ đã sập bẫy của Madoff. Tổng số tiền thiệt hại ước tính lên đến 65 tỷ USD, khiến đây trở thành vụ lừa đảo tài chính lớn nhất trong lịch sử.

Một số ngân hàng và tổ chức tài chính chịu thiệt hại nặng nề bao gồm:

• BNP Paribas (Pháp): Mất khoảng 470 triệu USD.

• HSBC (Anh): Thiệt hại khoảng 1 tỷ USD.

• UBS (Thụy Sĩ): Một số khách hàng của ngân hàng này chịu thiệt hại lớn, khoảng hơn 5 tỷ đô.

• Banco Santander (Tây Ban Nha): Mất khoảng 2.3 tỷ USD thông qua quỹ đầu tư của mình.

• Royal Bank of Scotland (Anh): Thiệt hại khoảng 600 triệu USD.

• Fairfield Greenwich Group (Mỹ): Quỹ đầu tư này bị thiệt hại tới 7 tỷ USD do đầu tư vào Madoff.

Ngoài các ngân hàng, nhiều tổ chức từ thiện cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Chẳng hạn, quỹ từ thiện của Elie Wiesel (nhà văn, người sống sót sau thảm họa Holocaust) mất gần như toàn bộ số tiền đang có. Vụ việc đã làm chấn động toàn bộ ngành tài chính, dẫn đến các cuộc điều tra sâu rộng và những thay đổi lớn trong quy trình giám sát của các cơ quan quản lý, đặc biệt là Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC), tổ chức đã bị chỉ trích nặng nề vì không phát hiện ra vụ lừa đảo này sớm hơn.

Không chỉ là các khách hàng ở Mỹ và châu Âu, các khách hàng ở châu Á cũng đã bị sập bẫy của Madoff. Nhiều cá nhân giàu có, quỹ đầu tư và tổ chức tài chính tại Nhật Bản, Hồng Kông, Singapore và Trung Quốc đã mất hàng tỷ USD vì tin tưởng vào hệ thống đầu tư của Madoff.

Một số tổ chức tài chính châu Á chịu thiệt hại lớn:

• Nomura Holdings (Nhật Bản): Công ty này thừa nhận bị thiệt hại 302 triệu USD do đầu tư vào quỹ của Madoff.

• Aozora Bank (Nhật Bản): Một trong những ngân hàng Nhật Bản bị ảnh hưởng, với khoản lỗ 137 triệu USD.

• Shinsei Bank (Nhật Bản): Mất khoảng 50 triệu USD.

• Ngân hàng Union Bancaire Privée (Hồng Kông): Được cho là đã tiếp xúc với các quỹ liên quan đến Madoff, gây ra thiệt hại đáng kể.

• Ngân hàng Singapore và các quỹ phòng hộ ở Đông Nam Á: Một số quỹ quản lý tài sản cao cấp ở Singapore và khu vực Đông Nam Á cũng có liên quan đến mô hình Ponzi này, mặc dù họ không công bố số tiền cụ thể.

Hậu quả của sự thao túng này:

• Hàng chục ngàn nhà đầu tư trên khắp thế giới bị lừa, với tổng số tiền thất thoát lên đến 65 tỷ USD.

• Khi vụ việc bị phanh phui vào năm 2008, gia đình Madoff rạn nứt:

  • Mark Madoff (con trai Bernie) tự tử vào năm 2010.

  • Andrew Madoff qua đời vì ung thư vào năm 2014.

  • Peter Madoff bị kết án 10 năm tù.

  • Vợ Madoff đã đệ đơn yêu cầu tòa cho phép bà từ bỏ họ Madoff để tránh những rắc rối trong cuộc sống.

• Ngày 11/12/2008, Madoff bị FBI bắt giữ sau khi các con trai tố giác.

• Ngày 12/3/2009, Madoff nhận tội với 11 cáo buộc, bao gồm gian lận chứng khoán, rửa tiền và khai man.

• Ngày 29/6/2009, bị tuyên án 150 năm tù – mức án tối đa. Madoff bị giam tại Trại giam Liên bang Butner ở Bắc Carolina. 

Madoff được xem là biểu tượng của lòng tham không đáy và sự sụp đổ của niềm tin vào hệ thống tài chính. Chính phủ Mỹ đã thực hiện nhiều biện pháp để khắc phục hậu quả của vụ lừa đảo Ponzi lớn nhất lịch sử do Bernard Madoff thực hiện. Các biện pháp bao gồm:

Thu hồi tài sản và bồi thường cho nạn nhân:

• Irving Picard, người được tòa chỉ định làm quản lý tài sản của Madoff, đã tiến hành thu hồi tài sản để hoàn trả cho các nạn nhân.

• Tính đến nay, hơn 14,5 tỷ USD đã được thu hồi và hoàn trả cho các nhà đầu tư bị lừa.

• Quỹ bồi thường Madoff Victim Fund (MVF) do Bộ Tư pháp Mỹ quản lý cũng đã phân phối hàng tỷ USD cho hàng chục nghìn nạn nhân.

• Vụ lừa đảo của Madoff khiến nhiều gia đình ly tán, nhiều nạn nhân vỡ nợ phải bỏ trốn hoặc trở nên trắng tay. Sau vụ siêu lừa đảo này bị phát hiện và điều tra, Luât sư Irving Picard nhận nhiệm vụ thu hồi số tiền bất hợp pháp và đã giúp các nạn nhân lấy lại hơn 14,5 tỷ USD (tính đến những năm gần đây), tức là khoảng 70% số tiền gốc mà các nạn nhân đã đầu tư.

• Theo tờ Newyork Times, Ngân hàng JP Morgan, ngân hàng từng là đối tác tài chính chính của Madoff  đã chấp nhận bỏ hơn 2 tỷ USD để tránh đi cáo buộc làm ngơ trước những dấu hiệu đáng ngờ trong một thỏa thuận với chính phủ Mỹ. Dù không thừa nhận hành vi sai trái, khoản tiền này được sử dụng để bồi thường cho các nạn nhân.

• Nhà chức trách cũng đã thu hồi khoảng 13.3 tỷ USD từ Jeffry Picower, nhà đầu tư lớn nhất của Madoff, theo Wall Street Journal. Picower là một tỷ phú và nhà đầu tư, được cho đã kiếm được khoảng 7,2 tỷ USD lợi nhuận từ hệ thống Ponzi của Madoff. Ông được cho là không chỉ là một nhà đầu tư thụ động mà còn có thể biết về gian lận nhưng vẫn tiếp tục hưởng lợi. Khi vụ việc bị phanh phui, gia đình ông đã đồng ý trả lại 13,3 tỷ USD – khoản thu hồi lớn nhất trong toàn bộ vụ án. Năm 2009, trước khi bị truy tố chính thức, Jeffry Picower được tìm thấy chết trong hồ bơi tại nhà riêng ở Florida. Nguyên nhân được kết luận là chết đuối do đau tim, nhưng cái chết của ông làm dấy lên nhiều nghi ngờ.

Tội ác của Madoff đã được ghi vào sử sách, trở thành vụ lừa đảo lớn nhất và dài nhất lịch sử, với quy mô toàn cầu, gây ảnh hưởng đến 37.000 người ở tại 136 quốc gia trở thành nạn nhân của ông, gây thiệt hại đến 64.8 tỷ USD.

Cho tới ngày nay, việc số tiền gần 65 tỷ USD của các nhà đầu tư bị Madoff tiêu tán đi đâu vẫn còn là một tấm màn bí mật. Có nhiều giả thuyết về sự bốc hơi về số tiền khổng lồ trên, đó là: Madoff mắc sai lầm trong đầu tư và lỗ đậm, Madoff mất tiền vì cuộc khủng hoảng tài chính thế giới năm 2008, Madoff vung tay quá trán cho lối sống xa hoa hay ông đã trả lại quá nhiều cho các nhà đầu tư?

Nhưng tất cả đều chỉ là giả thuyết.

Đây là một bài học đắt giá cho các nhà đầu tư khi mù quáng, tin tưởng vô điều kiện mà thiếu tìm hiểu và cảnh giác.

Còn Madoff, từ một tỷ phú nổi tiếng với cuộc sống xa hoa, ông đã sống phần đời còn lại trong nhà tù, với công việc được mô tả rằng ông ta thường dạy và đưa ra lời khuyên cho tù nhân về thị trường chứng khoán. Ông mua hết số chocolate trong tù để bán lại cho tù nhân kiếm lời, từng là chủ tịch sàn chứng khoán NASDAQ và có hàng chục tỷ đô trong tài khoản ngân hàng, Madoff giờ đây chỉ kiếm được 40 USD mỗi tháng từ công việc tay chân trong tù. Năm 2020, ông đệ đơn xin ân xá do mắc bệnh thận giai đoạn cuối nhưng bị từ chối. Ngày 14/4/2021, qua đời ở tuổi 82 trong tù. Cuộc đời của Madoff và những đồng phạm trong vụ siêu lừa đảo này là một bài học lớn cho thế hệ mai sau.

(Nguồn: Sưu tầm)

Nalanda, 24.02.2025

Minh Phước Hải