Lạ lùng: Đất nước châu Phi nhưng đa phần là người da trắng (Phần 2) Kỳ lạ một thành phố được sơn phủ bởi 1 màu xanh

(tiếp theo Phần 1)...

Du lịch là một trong những ngành công nghiệp quan trọng nhất trong nền kinh tế Ma Rốc.

Với ngành du lịch tập trung mạnh mẽ vào bờ biển, văn hóa và lịch sử của đất nước, Ma Rốc đã thu hút hơn 13 triệu khách du lịch quốc tế vào năm 2019. Du lịch là nguồn thu ngoại tệ lớn thứ hai ở Ma Rốc chỉ sau ngành công nghiệp photphat. Các chiến dịch quảng cáo lớn do chính phủ tài trợ đã quảng cáo Ma Rốc là một nơi rẻ và lạ, nhưng an toàn cho khách du lịch.

Hầu hết khách du lịch đến Ma Rốc là người châu Âu, trong đó người Pháp chiếm gần 20% tổng số khách du lịch. Du lịch ngày càng tập trung vào văn hóa Ma Rốc và các thành phố cổ, có khoảng 60% khách du lịch Ma Rốc đến đất nước này vì văn hóa và di sản của họ. Sau đây là một số điểm du lịch ở Ma Rốc.

Đầu tiên là Casablanca. Nếu ai đã từng xem hoặc nghe về bộ phim Casablanca và bộ phim này sẽ không quên câu chuyện tình yêu của si tình Rik và cô gái xinh đẹp Ysalan. Họ đã yêu nhau say đắm ngay khi Thế chiến II đang diễn ra.

Nhưng cuối cùng, một trong hai người đã phải hy sinh tình yêu của mình cho người kia để được hạnh phúc. Bộ phim đã trở thành huyền thoại với câu chuyện tình buồn làm lay động hàng triệu trái tim. Bộ phim Casablanca đã giành được 3 giải Oscar và được coi là một trong 3 bộ phim có chất lượng nghệ thuật cao và đáng nhớ nhất trong lịch sử điện ảnh Mỹ.

Và thành phố quen thuộc gắn liền với nó cũng đã trở thành nơi được nhiều du khách ghé thăm như thể họ đang tìm kiếm một chút hoài niệm về bộ phim huyền thoại. Thành phố có hơn 3 triệu dân và là thành phố lớn nhất Bắc Phi. Casablanca còn được mệnh danh là nàng tiên cá bên bờ đại dương với vẻ đẹp bí ẩn làm say đắm lòng người.

Casablanca nổi bật với tông màu trắng bao phủ các công trình kiến ​​trúc tráng lệ, những đại lộ rộng lớn rợp mát bóng cây, những con đường đá chạy quanh các con phố và khu vực trung tâm được thiết kế theo phong cách thẩm mỹ đẹp nhất tại Ma Rốc. Công trình kiến ​​trúc tráng lệ nhất tại Casablanca là Tu viện Hassan II, được xây dựng vào năm 1980. Đây là tu viện Hồi giáo lớn thứ hai trên thế giới và là một trong hai tu viện tại Ma Rốc mà du khách không theo đạo vẫn có thể vào tham quan.

Hơn 6.000 nghệ nhân truyền thống của Ma Rốc đã mất tới 9 năm để xây dựng tu viện Hồi giáo tráng lệ này. Với những bức tranh tinh xảo, đài phun nước và cột đá, những bậc đá cao được chạm khắc, sàn gỗ được đặt đúng vị trí, tu viện có đủ không gian cho hơn 100.000 người. Chi phí xây dựng vào thời điểm đó là 800 triệu đô la.

Ngoài tu viện của thành phố, còn có thành phố cổ Medina, một nơi tuyệt vời để bạn khám phá các cửa hàng nhỏ. Nơi này giống như một sự tương phản với những con phố lớn và kiến ​​trúc hiện đại ở nhiều khu vực của Casablanca. Mọi người có thể mua đồ thủ công mỹ nghệ chất lượng rất cao ở khu phố này.

Ngoài ra, hãy ghé thăm Maché Central ở trung tâm thành phố để tham gia hội chợ ẩm thực được tổ chức hàng ngày dọc theo Đại lộ Mohamed V. Mohamed V cũng là tên của quảng trường chính của thành phố. Quảng trường Mohamed V có đài phun nước lớn và được bao quanh bởi những tòa nhà theo phong cách Pháp rất ấn tượng.

Tiếp theo là Fes, được mệnh danh là Athens của Châu Phi. Thành phố Fes có lẽ là nơi thú vị nhất mà bạn không nên bỏ lỡ khi du lịch đến Ma Rốc với khoảng 156.000 người sinh sống và làm việc tại Medina. Có lẽ đây là trung tâm thành phố không có xe lớn nhất thế giới.

Ở đoạn trước, tôi vừa nghe nói về Medina ở Casablanca, giờ ở Fes cũng có Medina. Câu trả lời là thực ra ở Ma Rốc, Medina là tên của những thành phố cổ có tuồng thành bao quanh. Các thành phố ở Ma Rốc được hình thành từ Medina.

Truyền thống này đã tồn tại hàng ngàn năm. Ở Ả Rập, cũng có một thành phố được gọi là Medina, nhưng nó có ý nghĩa hoàn toàn khác với Medina ở Ma Rốc. Qua nhiều thế kỷ, mọi thứ hiện đại đã được đưa vào trung tâm của Medina ở Fes, ngoại trừ xe cơ giới.

Trên thực tế, đường phố Fes khá vắng vẻ với những chiếc xe cũ. Những con phố hẹp và quanh co của Fes là nơi mọi người tụ tập, mua sắm, cầu nguyện và vui chơi. Bạn sẽ ngửi thấy đâu có mùi của hồi, quế và hương liệu của những chiếc “taxi”. Vâng, đó là biệt danh của những chú lừa, chú ngựa là phương tiện duy nhất có thể đi lại giữa lòng Medina. Không có xe máy, xe đạp, và tất nhiên là không có ô tô, vì khá nhiều con đường chỉ vừa đủ vọn vẹn một thân người. Đó là chưa kể trên đầu là hệ thống dây phơi hoặc cột kèo chống đỡ những ngôi nhà cổ trăm tuổi, khiến bạn cảm thấy hơi ngột ngạt, nhưng cũng hấp dẫn khi những bước chân tiếp tục được dẫn đến một sức mạnh vô hình.

Nơi này nổi tiếng với các xưởng thủ công mỹ nghệ đầy màu sắc và hương thơm khó quên. Có khá nhiều cửa hàng bán đồ da xung quanh khu vực xưởng, và chúng được dành riêng một khu vực để khách du lịch có thể tham quan và chụp ảnh. Hoạt động này đã diễn ra từ thế kỷ 11 khi đồ da được làm từ Fes xuất đi trở nên nổi tiếng.

Thành phố này là một thành phố Hồi giáo thực sự với 365 nhà thờ Hồi giáo với hàng rào xanh và tiếng cầu nguyện phát ra từ loa nhiều lần trong ngày, nghe có vẻ hơi đáng sợ. Nhưng thành phố này cũng có một trường đại học do một người phụ nữ sáng lập. Như bạn biết đấy, phụ nữ không có địa vị bình đẳng với nam giới trong thế giới Hồi giáo.

Và một điều đáng ngạc nhiên nữa là trường đại học này, Đại học Al-Qarajujin, được thành lập tại Fes vào năm 859 bởi một phụ nữ Tunisia giàu có tên là Fatima al-Fihi. Đây là trường đại học lâu đời nhất trên thế giới và vẫn hoạt động cho đến ngày nay. Trường đại học này được xây dựng trước cả những trường đại học lâu đời như Oxford ở Anh hay Bologna ở Ý trong hơn 150 năm.

Tiếp theo là thị trấn Shefzaouen.

 Shefzaouen là một thị trấn cổ có tuổi thọ hơn 500 năm. Theo thời gian, nếu bạn đến Ma Rốc mà không đến Shefzaouen thì xem như bạn chưa đến Ma Rốc.

Thị trấn này cách thủ đô Rabat khoảng 250 km về phía bắc. Shefzaouen đã trải qua một lịch sử lâu đời từ thế kỷ 12. Không chỉ vậy, nơi đây còn nổi tiếng với Medina tràn ngập màu xanh, từ những ngôi nhà đến đường phố, ngõ hẻm, tường thành và thậm chí cả cầu thang, ghế.

Đối với nhiều người, Medina ở Shefzaouen giống như một mê cung đầy màu xanh. Mỗi góc phố, giữa các ngôi nhà đều có kiến trúc na ná nhau. Tiền thân của Shefzaouen là một pháo đài cổ do thực dân Tây Ban Nha chiếm đóng và xây dựng nên.

Do đó, các tòa nhà ở đây có ảnh hưởng nhất định đến Tây Ban Nha. Thị trấn có khoảng 40.000 cư dân nhưng chỉ có khoảng 2.000 người cư trú tại khu vực Medina. Shefzaouen không quá lớn nên hầu hết khách du lịch chỉ đến đây trong một ngày.

Cho đến nay câu hỏi tại sao Shefzaouen có màu xanh đặc trưng vẫn còn là một bí ẩn. Mặc dù có nhiều cách giải thích, nhưng vẫn không thỏa đáng. Nhiều người cho rằng do người Thái đến đây vào năm 1930 và sơn màu xanh lá cây lên tường vì đó là màu của bầu trời và thiên đường.

Một lý do khác là màu xanh này thể hiện sự tôn trọng của người dân đối với biển Địa Trung Hải, v.v. Tuy nhiên, bất kể lý do là gì, không thể phủ nhận rằng nhờ màu xanh mà Shefzaouen đã trở thành một nơi đặc biệt và hấp dẫn. Đứng trên đỉnh một tòa nhà cao tầng, bạn có thể nhìn thấy toàn cảnh Shefzaouen, bức tường xanh, mái nhà đỏ, có một cảm giác rất dễ chịu và thơ mộng.

Ngoài ra, còn rất nhiều địa điểm đẹp như thành phố cổ, những thành phố có kiến ​​trúc Hồi giáo cổ đại theo phong cách hiện đại, ẩn mình sau những rặng cây ô liu và bãi cát hùng vĩ.

Về chính trị, Ma Rốc là một quốc gia theo chế độ quân chủ lập hiến và đa nguyên chính trị.

Vua của Ma Rốc hiện nay là Vua Mohammed VI. Ông là vị vua thứ 31 của triều đại Alawite. Triều đại này đã thống nhất toàn bộ Ma Rốc vào năm 1660 cùng thời với Trịnh Nguyễn phân tranh ở Việt Nam.

Đây là một trong những triều đại lâu đời nhất trên thế giới và vẫn tồn tại và nắm giữ quyền lực cho đến ngày nay. Vua Mohammed VI lên ngôi vào năm 199. Mặc dù Ma Rốc có biển Địa Trung Hải, có thể thống nhất để đưa ra quyết định, nhưng nhà vua vẫn là người có quyền lực nhất khi nằm trong tay quân đội, cảnh sát, có quyền bãi nhiệm hoặc từ chức thủ tướng, thậm chí giải tán quốc hội.

Vua Mohammed VI từng được ca ngợi vì có một mối tình đẹp, còn đẹp hơn cả chuyện cổ tích với hoàng hậu Lala Sama. Khi nhà vua kết hôn với một công dân bình thường và vì người mình yêu, ông đã thay đổi luật pháp, trao cho phụ nữ nhiều quyền bình đẳng hơn. Như bạn đã biết, Hồi giáo cho phép đàn ông cưới nhiều vợ và khi họ kết hôn, nhà vua tuyên bố chỉ cưới một người vợ.

Tôi không biết tại sao nữ hoàng xinh đẹp của Ma Rốc lại mất tích một cách bí ẩn trong một thời gian. Năm 2019, nhà vua tuyên bố ly hôn. Hiện Ma Rốc có một công chúa sinh năm 2007, năm nay 16 tuổi, nhưng đã được tham gia vào nhiều sự kiện quan trọng của đất nước.

Vua của Ma Rốc được cho là có khối tài sản lên tới 5 tỷ đô la, là một trong những vị vua giàu nhất thế giới, giàu nhất Châu Phi.

Tiếp theo, chúng ta sẽ nói về vùng đất Tây Sahara, lý do tại sao vấn đề lãnh thổ của Ma Rốc vẫn chưa rõ ràng cho đến bây giờ.

Câu chuyện kể rằng vùng đất Tây Sahara của Ma Rốc đã bị Tây Ban Nha chiếm đóng trước đó và với sự giúp đỡ của Algeria, người dân địa phương ở đây đã thành lập Phong trào Giải phóng Polysario vào năm 1970 với mục đích thành lập một quốc gia độc lập. Cần nhấn mạnh rằng vùng đất này trước đây thuộc về Ma Rốc, nó chỉ bị Tây Ban Nha chiếm đóng tạm thời. Năm 1975, Vua Hassan đã huy động quân đội và dân thường xâm lược Tây Sahara.

Khoảng 350.000 thường dân được cho là đã tham gia Phong trào diễu hành Tháng Ba Xanh để đòi lại đất đai của tổ tiên họ. Thấy rằng khó có thể giữ lại vùng đất này, Tây Ban Nha đã đồng ý rút quân khỏi Tây Sahara. Nhưng Tây Ban Nha lại đưa ra điều kiện là sẽ chuyển vùng đất này cho Ma Rốc và Mauritania. Vậy là vùng đất Tây Sahara trở thành một ổ hỗn hợp đầy rẫy súng đạn.

Khi ở đó có quân đội Ma Rốc, quân đội Mauritius, quân đội Phong trào Giải phóng Polysario và quân đội Algeria. Quân đội Ma Rốc nhanh chóng kiểm soát 70% khu vực Tây Sahara. Tuy nhiên, Ma Rốc vẫn vấp phải sự kháng cự mạnh mẽ từ quân đội Phong trào Giải phóng Polysario.

Các cuộc giao tranh giữa quân đội Ma Rốc và Phong trào Giải phóng Polysario nổ ra dữ dội. Phong trào Giải phóng Polysario được Algeria giúp đỡ. Về phía Mauritania, để tránh gặp phải kẻ thù khác, Ma Rốc đồng ý cắt một phần ba đất Tây Sahara ở phía Nam cho đất nước này.

Tuy nhiên, Mauritania đã không chiến đấu với Phong trào Giải phóng Polysario và bị Phong trào Giải phóng Polysario buộc phải chạy trốn. Vì vậy, Mauritania đã từ bỏ vùng đất này. Cuộc chiến Tây Sahara lúc này chỉ còn là cuộc tranh giành giữa Ma Rốc và Polysario-được Algeria hậu thuẫn.

Năm 1976, Polysario tuyên bố thành lập Cộng hòa Dân chủ Ả Rập Sahrawi. Nước Ả Rập Sahrawi mới thành lập được Liên minh Châu Phi và 41 quốc gia trên thế giới công nhận. Điều này khiến Ma Rốc rất tức giận.

Năm 1984, Ma Rốc rời khỏi Liên minh châu Phi để phản đối việc Sahrawi gia nhập tổ chức này. Kể từ đó, Ma Rốc đã đóng cửa biên giới với Algeria. Tây Sahara là vùng đất khô cằn có diện tích hơn 266.000 km2 với dân số chỉ khoảng 560.000 người.

Ma Rốc dù có người đông thế mạnh, nhưng cũng không thể đánh bại Phong trào Giải phóng Polysario, cứ sắp thua là quân Polysario lại chạy sang Algeria. Sau một thời gian, hai bên giao chiến cho đến bây giờ.

Nhiều giải pháp cho vấn đề Tây Sahara đã được đưa ra, nhưng không có giải pháp nào thành công. Vùng đất này vẫn là vùng đất tranh chấp của Ma Rốc với cuộc đối đầu Polysario của đất nước Sahrawi.

Về dân số, năm 2022, Ma Rốc có dân số khoảng 38 triệu người. 44% dân số là người Ả Rập, 40% là người Berbe, còn lại là các dân tộc thiểu số. Người berbe là người bản địa có da trắng mắt xanh, người Ả Rập cũng có làn da nhợt nhạt, vì vậy gần 90% người Ma Rốc là người da trắng. Ma Rốc cũng có một cộng đồng lớn những người sống ở nước ngoài, chủ yếu là ở Pháp và Tây Ban Nha, với tổng số lên tới 2,5 triệu người.

99% người dân Ma Rốc theo đạo Hồi, phần lớn là người Hồi giáo dòng Sunni. Ngôn ngữ chính thức của Ma Rốc là tiếng Ả Rập và tiếng Pháp. Tiếng Pháp được sử dụng rộng rãi trong các tổ chức chính phủ, phương tiện truyền thông và tiếng Pháp được dạy như một ngôn ngữ bắt buộc trong tất cả các trường học.

Các địa phương ở phía Bắc chủ yếu nói tiếng Tây Ban Nha. Một phần đáng kể của khu vực phía bắc Ma Rốc nhận được phương tiện truyền thông, truyền hình và phát thanh từ Tây Ban Nha. Giáo dục ở Ma Rốc là miễn phí và bắt buộc từ bậc tiểu học.

Ma Rốc có hơn 40 trường đại học, viện nghiên cứu và trường đại học nằm rải rác ở các trung tâm đô thị trên khắp đất nước. Mặc dù hầu hết mọi người đều theo đạo Hồi, nhưng đạo Hồi ở đây không quá khắt khe như ở Trung Đông. Phụ nữ có thể mặc quần áo hiện đại, không cần khăn trùm đầu khi ra ngoài.

Trang phục truyền thống của Ma Rốc là Zelaba, đó là một loại váy dài thường đi kèm với quần có cùng tông màu. Váy dài có họa tiết giống nhau và khác nhau, rất đặc trưng của Ma Rốc. Đây là loại trang phục có thể tìm thấy ở nhiều nơi với nhiều màu sắc khác nhau.

Ngoài ra, còn có El Katan,đây một loại váy dài khác được hầu hết phụ nữ ở Ma Rốc sử dụng. Nó là một loại váy dài có vai rộng có nguồn gốc từ Ba Tư. Đây là trang phục truyền thống có thiết kế sang trọng và đắt tiền hơn, được sử dụng trong các sự kiện đặc biệt như đám cưới hoặc các nghi lễ quan trọng khác.

Vua Lala Sama là chủ sở hữu bộ sưu tập El Katan đắt tiền và xa xỉ nhất tại Ma Rốc. Một số sự thật thú vị về Ma Rốc Đầu tiên là quốc kỳ Ma Rốc trông khá giống quốc kỳ Việt Nam với nền đỏ và một ngôi sao ở giữa. Điểm khác biệt duy nhất là quốc kỳ Việt Nam có ngôi sao vàng, trong khi quốc kỳ Ma Rốc có ngôi sao xanh lá cây.

Lá cờ này được sử dụng vào năm 1915 khi Ma Rốc vẫn còn nằm dưới sự kiểm soát của Pháp. Ở Ma Rốc biểu tượng của tình yêu là lá gan chứ không phải là trái tim, vì vậy các câu ngôn tình của Ma Rốc sẽ theo kiểu dạng: “Anh trao cả lá gan cho em”.

Theo luật pháp Ma Rốc, người chưa đủ 16 tuổi sẽ không được kết hôn. Nhưng phép vua thua lệ làng, bởi lẽ ở làng Aimo, Mitchell ở vùng núi cao Atlas thường tổ chức các phiên chợ cô dâu vào lúc bình minh đầu tiên của tháng 9 hàng năm, các bé gái khoảng từ 12 tuổi sẽ được mẹ dẫn đi cùng, không phải là đi chơi mà là đi kiếm 1 tấm chồng. Cô gái trẻ sẽ phải trang điểm, đeo mặt nạ và chỉ để lộ đôi mắt. Các chàng trai sẽ xếp hàng trước mặt các cô gái, họ sẽ làm quen nhau qua giọng nói và ánh mắt. Mặc dù không nhìn rõ gương mặt, nhưng nếu một cô gái có giọng nói ấm áp và ánh mắt trìu mến cũng đủ khiến đối phương xiêu lòng. Những cô gái nếu cảm thấy cảm mến và hài lòng với đối phương, họ sẽ cho phép các chàng trai được nắm tay của mình.

Phiên chợ cô dâu cũng là cơ hội tìm kiếm hạnh phúc cho những người phụ nữ góa chồng hoặc đã ly hôn. Vì đã có kinh nghiệm chăm sóc gia đình và đã sinh con nên việc tìm kiếm chồng mới đối với họ là rất dễ dàng. Sau khi chấp nhận nhau và được sự đồng ý của cha mẹ, họ sẽ tính đến hôn sự ngay hoặc có thể để tìm hiểu nhau thêm một thời gian nữa.

Ma Rốc, một đất nước có nền văn hóa và văn minh phong phú, xuyên suốt lịch sử của Ma Rốc, nơi đây đã từng đón tiếp rất nhiều người đến từ phương Đông như người Do Thái, Indonesia, người Ả Rập, người Việt Nam…, những người đến từ châu Phi vùng cận Sahara và người đến từ phía Bắc như người La Mã, người Andalucia…, tất cả những nền văn minh đó đã ảnh hưởng đến xã hội của Ma Rốc.

Ma Rốc đã thành công trong việc kết hợp di sản văn hóa Berber, Do Thái, Ả Rập với những ảnh hưởng bên ngoài như người Pháp và người Tây Ban Nha để tạo nên một nền văn hóa, văn minh đặc sắc và độc nhất của mình.

Nguồn: Sưu tầm

Nalanda, 12.03.2025

Minh Phước Hải